Genootschapsverzamelingen
Jan Frederik Schütz en het bezoek
van koning Willem m aan Zeeland
Najaar 2002 schonk mevrouw W. Visser-Stolp enige
stukken aan de Zelandia 111 ustrata. Hiertussen
bevond zich een nummer van L'lllustration,
Journal, UniverseI, van 4 oktober 1862. In dit
blad zijn twee houtgravures van het bezoek
van koning Willem lil aan Zeeland, gemaakt
naar aquarellen van J.F. Schütz, opgenomen.
Zij hebben als onderwerp Aankomst van koning
Willem III met het stoomjacht 'De Leeuw' in het
Zijpe op 21 mei 1862 en Ontvangst van koning
Willem III op de buitenplaats Overduin te
OostkapelleJ
Jan Frederik Schütz (1817-1888)
Op 2 december 1817 werd Jan Frederik Schütz
in het huis De Vijgeboom aan de Markt te
Middelburg geboren.2 Zijn ouders hadden daar
een winkel. Jan Frederiks ideaal was, evenals
zijn grootvader en zijn vader - die aanvankelijk
gevaren had zeeman te worden. Helaas over
leed zijn vader toen hij zestien jaar was en moest
hij, als enig kind, zijn moeder in de zaak helpen.
Aangezien de handel hem niet lag en hij aardig
kon tekenen, besloot hij in 1839 naar de
Middelburgse Teeken Akademie te gaan.3 Aan de
academie, waar avondonderwijs werd gegeven,
kon men behalve lessen in tekenen een opleiding
bouwkunde volgen. Er werd niet geschilderd.
Tijdens zijn studie aan de academie ontving
Schütz verschillende prijzen. Ondertussen maak
te hij zichzelf de schildertechniek eigen.
Aanvankelijk schilderde hij in de romantische
stijl. Na circa 1865 werd zijn werk realistisch en
ontwikkelde hij zich tot een succesvol zeeschilder.
Regelmatig nam hij deel aan exposities te
Middelburg. Daarnaast zond hij zo nu en dan
een schilderij naar landelijke tentoonstellingen.
Hoewel zijn werk redelijk goed verkocht,
moest hij, om in het levensonderhoud van zijn
gezin te kunnen voorzien, tevens les geven.
Zijn bekendste leerlingen waren Anna Abrahams
(1849-1930), Gerard von Brucken Fock (1859-
1935) en zijn zonen Willem Johannes 1854—
1933) en Jan Frederik (1863-1926).
I.H. Vogel-Wessels Boer
Schütz, die zijn leven lang in Middelburg heeft
gewoond, speelde een bescheiden rol in het
kunstleven in Zeeland. In 1852 werd hij lid van
de Middelburgse afdeling van de Maatschappij
V.W. die zowel kunst als wetenschap wilde
bevorderen.4 De Maatschappij was verdeeld in
acht departementen, te weten: taalkunde, dicht
kunst, toonkunst, stijl, mondelinge voordracht,
tekenkunst, bouwkunst en wiskunde, leder
departement had twee of drie directeuren.
Schütz vervulde verschillende malen de functie
van directeur van het departement tekenkunst.
Daarnaast was hij lid en bestuurder van de
Middelburgsche Kunstkring die tot doel had
kunst te beoefenen en kunstzin onder haar
leden aan te kweken.
Het bezoek van koning Willem lil aan Zeeland
in 1862
Onder de Zeeuwen leefde al geruime tijd de wens
dat koning Willem lil een bezoek aan hun
provincie zou brengen. Groot was de blijdschap
toen bekend werd dat het zou plaatsvinden
van woensdag 21 tot en met vrijdag 30 mei
1862.5 Onmiddellijk werd naar oud gebruik
begonnen met uit de burgerij een erewacht te
paard samen te stellen. Al snel was deze gevormd
en telde 28 leden. De heer W.C.M de Jonge
van Ellemeet werd benoemd tot commandant.
Aangezien de banier, die bij het bezoek van
koning Willem 11 in 1841 gebruikt was, niet meer
voldeed, lieten enige Middelburgse dames een
nieuwe banier vervaardigen. Op deze banier van
wit satijn met gouden franjes en kwasten
omzoomd, was door Schütz het wapen van
Middelburg geschilderd.
De Zeeuwse journalist Alex. A. Crafford schreef een
vlugschrift over het bezoek van koning Willem ill
waarin hij onder andere de spot dreef met de
erewacht die volgens hem niet al te vast in het
zadel zat en soms 'zandruiters' opleverde.6 Wat
hij vooral naar voren brengt zijn de hoge kosten
die voor dit bezoek moesten worden gemaakt
terwijl er zoveel armoede onder de Middelburgse
bevolking was. Over fle banier van de erewacht
70
Genootschapsverzamelingen
