deel van deze verdronken dorpen is echter de
exacte locatie niet bekend. Ze zijn alleen bekend
van geschreven bronnen en oude kaarten. Resten
ervan zijn tot op heden nog niet teruggevonden
en van sommige zullen deze resten nooit meer
teruggevonden worden omdat ze geheel en al
verzwolgen zijn door de zee en nu in diep water
liggen. Van ca. 45 van deze dorpen zijn archeo
logische resten wel bekend. Deze resten zijn vaak
bij toeval te voorschijn gekomen bij graafwerk
zaamheden en dankzij de melding van attente
amateur-archeologen en geïnteresseerden globaal
vastgelegd. Gegevens ervan zijn zowel in het
Zeeuws Archeologisch Archief bij de scez als in
de nationale archeologische database archis bij
de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodem
onderzoek (rob) opgenomen. Nadere bestudering
van deze gegevens, in een aantal gevallen
aangevuld met veldonderzoek met boringen,
heeft er vervolgens toe geleid dat 23 van de
archeologische vindplaatsen een waardering
hebben gekregen en daarmee opgenomen zijn
op de Archeologische Monumenten Kaart (amk)
van Zeeland. Ze zijn dan geheel, maar vaker
gedeeltelijk, aangegeven als een terrein van een
bepaalde archeologische waarde of betekenis.
Van alle verdronken dorpen in Zeeland is er
slechts één terrein aangewezen als beschermd
archeologisch monument. Dit betreft de resten
van het dorp Valkenisse, door archeologisch
en archivalisch onderzoek het best bekende
verdronken dorp van Zeeland en Nederland, en
zijn directe omgeving, gelegen bij Waarde in
de gemeente Reimerswaal.6 De resten van dit
dorp zijn zelfs door fysieke maatregelen actief
beschermd. Door de aanleg van twee strek
dammen zijn de tot 2003 zichtbare resten ervan
met een dikke sliblaag bedekt.7
Nieuw onderzoek in het kader van het project
Doel van het onderzoek is het verzamelen en
vastleggen van alle mogelijke gegevens van
verdronken dorpen in Zeeland om te komen
tot een op het onderwerp gerichte database.
Dit gegevensbestand kan aanleiding geven tot
meer en meer diepgaand wetenschappelijk
onderzoek en uitbreiding en aanvulling van de
bestaande instrumenten voor archeologisch
beleid van gemeenten, provincie en het Rijk.
Het nieuwe onderzoek dat in het kader van het
project verricht zal worden zal gericht zijn op
het verzamelen van nieuwe informatie over
verdronken dorpen, o.a. met betrekking tot de
ligging en omvang van de dorpen en de aard
en waarde van de aanwezige sporen.
Een deel van het onderzoek zal bestaan uit het
bestuderen van historische geschreven bronnen
en oude kaarten. Enerzijds zal dit dienen om
de ligging van nog niet getraceerde verdronken
dorpen te bepalen, anderzijds om nauwkeuriger
informatie te krijgen over de exacte ligging van
meer dan de helft van de nu bekende verdronken
dorpen waarvan de plaatsbepaling nog maar bij
benadering bekend is. De bronnen zullen echter
vooral informatie kunnen geven over de geschie
denis van een dorp en zijn bewoners, noodzake
lijke informatie die uit archeologisch onderzoek
niet zo gemakkelijk af te leiden is. Voor dergelijk
historisch onderzoek is de steun van (amateur-)
historici onontbeerlijk.
Een klein deel van het archeologisch onderzoek
zal bestaan uit het bestuderen van luchtfoto's,
o.a. van de Royal Air Force uit de Tweede
Wereldoorlog, op zoek naar aanwijzingen voor
archeologische resten in de bodem op locaties
waar verdronken dorpen vermoed worden.
Landelijk is de Stichting cairn bezig om de
collectie raf-luchtfoto's te behouden en toegan
kelijk te maken. Blijkens een kort vooronderzoek
zijn er resten van verdronken dorpen zichtbaar
op een aantal van deze foto's.
Veldonderzoek
Het merendeel van het archeologisch veldonder
zoek zal door de scez op verschillende manieren
uitgevoerd worden. Het zal voornamelijk bestaan
uit verkennend onderzoek door middel van
boringen en veldkartering. Bij deze vorm van
onderzoek wordt met name ondersteuning
en hulp gevraagd van amateur-archeologen.
Het uit te voeren veldonderzoek zal gericht
zijn op de volgende aspecten:
Het begrenzen en waarderen van amk-terreinen
van verdronken dorpen die op de amk staan
aangegeven als terreinen van archeologische
betekenis. Deze terreinen worden op dit moment
door de scez in opdracht van de Provincie
Zeeland onderzocht in het project Waardering
van terreinen van Archeologische Betekenis,
zodat deze terreinen met een begrenzing en een
waardebepaling op de amk opgenomen kunnen
worden, dan wel van de amk afgevoerd kunnen
worden. Een voorbeeld hiervan is het terrein
waarin de resten van Sint Katherijnekerke,
ten noorden van Borssele, vermoed worden;
Het nader begrenzen van amk-terreinen van
verdronken dorpen, waarvan slechts een deel
46
Op zoek naar Sinte Philipslandt
